
فن کویل چیست؟ فن کویل یک دستگاه گرمایشی و سرمایشی است که در سیستم های تهویه مطبوع (HVAC) استفاده می شود. این دستگاه با ترکیب یک فن (پنکه) و یک کویل (مبدل حرارتی)، هوای محیط را گرم یا سرد می کند. فن کویل معمولا به سیستم مرکزی آب گرم یا سرد (مانند بویلر یا چیلر) متصل می شود و از آب به عنوان واسطه انتقال حرارت استفاده می کند. فن کویلها در انواع مختلف مانند سقفی، دیواری، زمینی، کانالی و… تولید میشوند که این امر انعطاف پذیری در طراحی و انتخاب آنها را بسیار افزایش میدهد.
اجزای فن کویل
فن کویل (Fan Coil) از اجزای مختلفی تشکیل شده است که هر کدام وظیفه ای خاص را بر عهده دارند. برای مثال:
- فن: وظیفه اصلی به جریان انداختن هوا در داخل فن کویل و عبور دادن آن از روی کویل (مبدل حرارتی) را بر عهده دارد. فنها معمولاً از نوع سانتریفیوژ یا محوری هستند.
- کویل: کویل، مبدل حرارتی است که در آن تبادل حرارت بین آب سرد/گرم و هوا صورت میگیرد. کویل از لولههای مسی یا آلومینیومی تشکیل شده است که پرههای آلومینیومی برای افزایش سطح تبادل حرارت به آنها متصل شدهاند. آب سرد یا گرم از طریق لولههای کویل جریان مییابد و هوا با عبور از بین پرهها، درحالت سرمایش حرارت را از آب میگیرد یا در حالت گرمایش به آن میدهد. کویلها معمولا دارای 2 تا 4 ردیف لوله هستند. تعداد ردیفها بر ظرفیت حرارتی دستگاه تأثیر میگذارد.
- فیلتر هوا: فیلتر هوا وظیفه جلوگیری از ورود ذرات گرد و غبار، آلودگیها و سایر ذرات معلق به داخل کویل و فضای اتاق را بر عهده دارد. فیلترها معمولاً از جنس الیاف مصنوعی، پارچه یا فلز هستند و در انواع مختلف با راندمانهای متفاوت موجود هستند. به طور منظم باید هر 1 تا 3 ماه تمیز یا تعویض شوند تا از کاهش جریان هوا و کاهش راندمان دستگاه جلوگیری شود.
- تشتک تقطیر: در حالت سرمایش، رطوبت موجود در هوا روی سطح سرد کویل تقطیر میشود. تشتک تقطیر وظیفه جمعآوری این آب تقطیر شده و هدایت آن به سیستم تخلیه را بر عهده دارد. تشتک معمولاً از جنس پلاستیک یا فلز ساخته میشود و باید دارای شیب مناسب برای تخلیه کامل آب باشد.
- شیرآلات و اتصالات: شیرآلات و اتصالات وظیفه کنترل جریان آب سرد/گرم به داخل کویل را بر عهده دارند. وجود شیرهای کنترلی این امکان را می دهد تا به طور دستی یا اتوماتیک (با استفاده از ترموستات) میزان جریان آب را تنظیم کنند تا دمای اتاق را در محدوده مورد نظر حفظ کنند.
- بدنه: وظیفه محافظت از اجزای داخلی فن کویل و ایجاد یک ظاهر زیبا و مناسب برای نصب در فضا را بر عهده دارد. بدنه معمولاً از جنس فلز مانند ورق گالوانیزه یا پلاستیک ساخته میشود.
- ترموستات: ترموستات وظیفه کنترل دمای اتاق و تنظیم عملکرد فن و شیرهای کنترلی را بر عهده دارد. ترموستاتها میتوانند به صورت دستی یا دیجیتال باشند. درترموستاتهای دیجیتالی امکانات بیشتری مانند تنظیم زمانبندی و نمایش دمای اتاق وجود دارد. جهت اطلاع از تعمیر ترموستات فن کویل از مقاله سایت سوربن استفاده کنید.
- موتور: موتور الکتریکی وظیفه به حرکت درآوردن فن را برعهده دارد. موتورها معمولاً از نوع القایی هستند و دارای سرعتهای مختلفی هستند
کاربردهای فن کویل
فن کویلها در ساختمان های مسکونی مثل آپارتمان ها، خانه های ویلایی و هتل ها، فن کویلها به ساکنین این امکان را میدهند تا دمای هر اتاق را به طور جداگانه تنظیم کنند. این امر به ویژه در آپارتمانهایی که افراد مختلف با ترجیحات دمایی متفاوت در آن زندگی میکنند، بسیار مفید است. فن کویلها یکی از رایجترین سیستمهای تهویه مطبوع در هتلها هستند. بازبینی و سرویس فن کویل باید هر سال قبل از فصل راه اندازی انجام گردد تا از کاهش ظرفیت فن کویل و عدم کارایی جلوگیری شود، جهت اطلاع از سرویس و تعمیر فن کویل می توانید از مقاله موجود در سایت سوربن استفاده کنید.
در ساختمان های تجاری و اداری مثل دفاتر، مراکز خرید، رستوران ها، کافه ها و مراکز درمانی نیز مورد استفاده قرار میگیرند و در ایجاد دمای مطلوب تاثیر مثبت می گذارند. کاربرد فن کویل فقط به این نوع ساختمان ها محدود نمی شود و در ساختمان های آموزشی و صنعتی نیز مورد استفاده قرار می گیرند.
انواع فن کویل ها
فن کویل ها بر اساس موقعیت نصب، ساختار و کاربرد تقسیم بندی می شوند که جداگانه در این بخش بررسی می کنیم.
بررسی انواع فن کویل براساس محل نصب:
فن کویل توکار: هوا از طریق دریچههای هوا وارد و خارج میشود. معمولا به یک سیستم کانال کشی متصل است. به دلیل پنهان بودن، هیچ تأثیری بر دکوراسیون داخلی ندارد. فضای مفید اتاق را اشغال نمیکند و با استفاده از کانالکشی مناسب، میتوان توزیع هوای یکنواختی در فضا ایجاد کرد. جهت اطلاع از قیمت فن کویل سقفی توکار از سایت سوبن کمک بگیرید.
معایب
- برای نصب و کانالکشی نیاز به فضای کافی در سقف کاذب یا دیوار دارد.
- دسترسی به دستگاه برای تعمیر و نگهداری دشوار است و ممکن است به باز کردن سقف کاذب نیاز باشد.
- معمولاً گران تر از سایر انواع فن کویل است.
- برای توزیع مناسب هوا نیاز به کانال کشی دارد که هزینه اضافی به همراه خواهد داشت.
فن کویل روکار: به صورت آشکار روی دیوار یا سقف نصب میشود پس قابل مشاهده است و بخشی از دکوراسیون اتاق محسوب میشود. همچنین نیازی به کانال کشی ندارد. نصب آن بسیار آسان تر از فن کویل توکار است و نیاز به فضای خاصی ندارد. به راحتی میتوانید به دستگاه دسترسی داشته باشید تا مورد تعمیر و نگهداری قرار بگیرد و معمولاً ارزان تر از فن کویل توکار است.
معایب
- ظاهر آن ممکن است با دکوراسیون داخلی سازگار نباشد.
- فضای اتاق را اشغال میکند.
- توزیع هوا محدود به فضای اطراف دستگاه است.
- معمولا صدای بیشتری در مقایسه با مدل توکار ایجاد میکند.
فن کویل دیواری: روی دیوار نصب میشود و شبیه به کولر گازی دیواری است. معمولاً دارای طراحی زیبا و مدرن می باشد و نیازی به کانال کشی ندارد. نصب آن نسبت به فن کویل توکار آسان تر است. ظاهر آن معمولاً جذاب است و میتواند با دکوراسیون داخلی هماهنگ شود. به راحتی میتوان به دستگاه دسترسی داشت و آن را تعمیر و نگهداری کرد.
معایب
- فضای دیوار را اشغال میکند.
- هوای محدودی به فضای اطراف دستگاه توزیع می کند.
- ممکن است صدا تولید کند.
فن کویل کفی: این فن کویل ها روی زمین و در نزدیکی دیوار نصب میشوند و شبیه به رادیاتور هستند. معمولاً دارای طراحی باریک و بلند هستند و نیازی به کانال کشی ندارند. نصب این نوع فن کویل، بسیار آسان است و نیازی به فضای خاصی ندارد. در فضاهایی که سقف کوتاه است، این نوع فن کویل میتواند گزینه مناسبی باشد همچنین به دلیل قرار گرفتن در سطح زمین، گرمایش بهتری نسبت به سایر انواع فن کویل دارد.
معایب
- فضای کف اتاق را اشغال میکند.
- ممکن است با دکوراسیون داخلی سازگار نباشد.
- هوای محدودی به فضای اطراف دستگاه توزیع می کند.
- به دلیل نزدیک بودن به زمین، گرد و غبار بیشتری را جذب میکند.
بررسی انواع فن کویل براساس سیستم لوله کشی:
فن کویل ها از نظر سیستم لوله کشی به دو دسته اصلی تقسیم بندی می شوند که شامل:
فن کویل دو لوله: این نوع فن کویل دارای یک لوله رفت و یک لوله برگشت است و در یک زمان فقط آب سرد یا آب گرم در مدار جریان دارد. برای ساختمانهایی که نیازی به سرمایش و گرمایش همزمان در بخشهای مختلف ندارند نیز مناسب می باشند. هزینه ی نصب و نگهداری این نوع فن کویل ها نیز کمتر است اما انعطاف پذیری آن پایین تر می باشد.
فن کویل چهارلوله: فن کویل چهارلوله دارای دو لوله رفت و دو لوله برگشت است به عبارتی یک لوله برای آب سرد و یکی دیگر برای آب گرم دارد. امکان سرمایش و گرمایش هم زمان در بخشهای مختلف ساختمان وجود دارد و مناسب برای هتلها، بیمارستانها و ساختمانهایی که اتاقهای مختلف نیازهای دمایی متفاوتی دارند. هزینه نصب و نگهداری بیشتری دارد اما انعطاف پذیری بالایی ارائه میدهد.
بررسی انواع فن کویل براساس طراحی کویل:
فن کویل با کویل یک ردیفه: این نوع فن کویل دارای یک ردیف لوله برای جریان آب سرد یا گرم می باشد. راندمان حرارتی نسبتاً پایین تری دارد. بیشتر در فضاهای کوچک یا مکانهایی با نیاز گرمایشی یا سرمایشی کم استفاده میشود.
فن کویل با کویل دو ردیفه: دارای دو ردیف لوله است که سطح تبادل حرارتی بیشتری ایجاد میکند. بازده بالاتری نسبت به کویل های یک ردیفه دارد. برای فضاهای متوسط و نیازهای گرمایشی یا سرمایشی بیشتر استفاده می شود.
فن کویل با کویل سه ردیفه یا بیشتر: از سه ردیف یا بیشتر لوله برای افزایش سطح تماس بین هوا و سیال ساخته شده است. بازده حرارتی بسیار بالایی دارد و برای فضاهای بزرگ و نیازهای بالا به گرمایشی و سرمایش مناسب است و مصرف انرژی و افت فشار بیشتری دارد اما عملکرد بهتری ارائه میدهد.
جهت خرید و اطلاع از قیمت فن کویل ایرانی باکیفیت از سایت سوربن دیدن فرمایید.
مزایای استفاده از فن کویل
- مصرف انرژی بهینه نسبت به سیستمهای مرکزی
- عدم نیاز به کانال کشی گسترده و کاهش هزینه نصب
- کنترل مستقل دما برای هر اتاق یا فضا
- قابلیت استفاده در هردو حالت سرمایش و گرمایش
- تنوع زیاد برای فضاهای مختلف
- کاهش انتقال آلودگی و گردوغبار در مقایسه با سیستمهای کانالی
- نگهداری آسان تر نسبت به سیستمهای مرکزی بزرگ
- قابلیت کارکرد در سیستمهای دو لولهای و چهار لولهای
- صدای کم و عملکرد آرام در مدل های باکیفیت
- افزایش انعطاف پذیری در طراحی داخلی
معایب استفاده از فن کویل
نیاز به سیستم لولهکشی مناسب: اجرای لوله کشی مخصوص فن کویل در ساختمان هایی که از قبل طراحی نشده اند، میتواند پرهزینه و پیچیده باشد.
افزایش احتمال نشتی آب: به دلیل استفاده از لوله های حامل آب سرد و گرم، خطر نشتی وجود دارد که می تواند باعث آسیب به سقف یا دیوارها شود.
عدم توانایی تأمین هوای تازه: فن کویلها فقط هوای محیط داخلی را تهویه می کنند و مانند هواسازها امکان تأمین هوای تازه از بیرون را ندارند، مگر در مدل های خاص ترکیبی با هواساز.